मेरो गाउ

लुम्बिनी अञ्चलको पाल्पा जिल्लामा अबस्थित मदनपोखरा गाबिस नेपाल को नमुना गबिस आन्तर्गत पर्छ । उत्तरतिर सुन्दर नगरि तन्सेन र पूर्वमा आर्यभन्ज्याङको काखमा लुटुपुटियको मेरो गाउ हेर्नमा मनमोहक देखिन्छ। बिहानिको सुर्यको किरण हिमश्रीङखलामा देखिने पहेलो पर्दको द्रीश्य चारैतिर हरीयाली खोच र खोल्सा अनी बिच बिचको बस्तीले उदासियको मनलाई सितलता प्रदान गर्ने क्षयमता बोकेको छ यस्ले । अनेकतामा एकताको पाठ जो कोहिलाई पनि मदनपोखराले दिन साक्छ । मगर बस्तिको बाहुल्यता भयतापनी बाहुन नेवार दमै सार्की कामी लागायत अन्य जातिको बसोबास रहेको छ यहाँ । पुरानो सोचबिचार मुल्य मान्यता रुढिबादी आन्धपरम्परा कुरिती र बिसगती निम्त्याउने कला र सस्क्रितीलाई समयानुकुल पारीमार्जित गर्दै नयाँ सोच र बिचारधारामा लम्कियकोले समाजमा नौलोपनको आभास पाउनसकिन्छ । समाज र सामुदायको बिकास निर्माण र पर्बर्धनमा सामुदायिक संचारको महसुस गर्दे "सामुदायिक संचार बिकासको आधार" भन्ने नारा बोकेको "सामुदायिक रेडियो मदनपोखर" को स्थापनाले दक्षिण एसियामै पहिलो स्थान, नाम र सान जमायाको छ । मेहनत र लगन्सिल सोभाब जागर र फुर्तिले भरिपूर्ण यहाँका मानिस खेती किसानिदेखी लियर अफिस साम्म लगनताका साथ काममा तल्लिन देखिन्छन । अफिसमा जागिर खानेहरु पनि बिहान बेलुकी खेत बारीको काममा सहयोग गर्दछन । "काम गरेर सानो भैदैन क्यारे" यो उनिहरुको भनाइ हो। तरकारी खेती यहाँको मुख्य आम्दानिको श्रोत मानिन्छ भने समयअनुसारको फलफुल बिक्रीले आम्दानीको श्रोतलाई थप टेवा पुर्याएको छ। ग्रीन हाउसको नयाँ प्रबिधीबाट गरिने बेमौसमे तरकारी खेतीले बारैमासे ताजा फलफुल तथा तरकारी को अभाबको महसुस हुन पाउदैन । अनी तेसोत माछा पालान, मौरी पालान, आधुनिक किसिमको बङुर पालान , अनी छिटो आम्दनी दिने अदुवाखेती र आलु खेती पनि निकै प्रचलनमा छ। नेपालदेखी देश बिदेश सम्म प्रचलित "पाल्पाली ढाका टोपी" अनी "पाल्पाली करुवा" ले नाम को साथ साथै दाममा पनि राम्रो सहयोग पुर्याएको छ । आर्गनिक कफि को उत्पादन र आँफै प्रसोधन गरी डेन्मार्क र जापान लगायत आन्य देशहरुमा समेत पुगेको छ । ग्रीन हाउसको नयाँ प्रबिधीबाट गरिने बेमौसमे तरकारी खेतीको एक झलक: बिभिन्न उद्श्य प्रप्तीका लागि बिभिन्न समुहमा आबद्ध भई समान शहभागीता मेलमिलाप अनी लगनताकासाथ काम गर्नु पनि आर्को बिसेस्तामा पर्न आउछ । महिल बिकास र उत्थानमा आमा समुह सकृय छन। कफि खेती तथा प्रर्बर्धनका लागि कफि समुह, त्यतै गरी बाख्रापालान समुह, बाउ समुह लगायत गरी बचत गर्न प्रोत्साहन तथा ऋण आदानप्रदान का लागि बचत समुहहरुले उल्लेखनिय तथा उदाहरनिय काम गरेका छन। युवा तथा बालबालिक आ आफ्नै क्षेत्रमा आ आफ्नैतबले सक्रीय छन । सामुदायिक बन उपभोत्ता समुह र सामुदायिक जडिबुडी नर्सरी केन्द्रले ठुला समुहको नेत्रीत्व गरेको छन । सरकारी बनलाई समुदायमा हस्तान्तरण गर्ने तिती अनुसार मेरो गाउ मा पनि तीन वोटा सामुदायिक बन छ । समुदायलाई हस्तान्तरण गरेपछि बनले उचित स्याहार सुसार यबम सम्रक्षण पयको छ भने उपभोत्ताले समान उपभोग गर्न पायका छन। सेवासुबिधाले सम्पन्न छ भन्दा पनि हुन्छ मेरो गाउ लाई। साच्चै भन्नु पर्द मेरो गाउलाई रिङ रोडले घेरेकोछ। दुख्ख परको खन्डमा सबै जसो घरमा ट्याक्सी जान्छ । अनी सामन ओसर पसारका लागि ट्याक्टार निकै लोकप्रिय छ ।स्वास्थ्यका दृष्‍टिकोणले हेर्दा एउटा मात्र स्वास्थ्यचौकी भयपनी ठाउँठाउ मा भयको क्ल्निक ले धेरै मद्धदत गरको छ । यातायात सुबिधाले गर्द स्वास्थ्य क्षेत्रमा समस्या खेप्नु परको छैन । सुचना तथा संचार क्षेत्रमा मोबाइलले महत्त्वोपूर्ण भूमिका खेलेको छ। ब्यबसाहिक जमघट तथा ब्यक्त्तिगत समाचार आदानप्रदान का लेगी भरपर्दो, छिटो छरितो तथा सुरक्षित सेवा प्रदान गरको छ।